Jaki wybrać nóż?

Jednym z często słyszanych przez nas pytań od klientów planujących zakup noża jest „Dlaczego niektóre z nich są takie drogie?”. Ten tekst powstał właśnie po to, by na takie pytanie dogłębnie odpowiedzieć.

Rodzaje noży, a ich cena

Przeszukując nasz sklep w poszukiwaniu noża, możesz trafić do jednego z wielu działów, które zawierają różne modele. Są one podzielone ze względu na swoją konstrukcję. Tu znajdziemy pierwszą zależność, która wpływa na cenę produktu. Pomijając najtańsze, chińskie wyroby, możemy zauważyć, że proste modele stałe i składane należą do najniższych grup cenowych. Noże duże, takie jak maczety, czy tak skomplikowane, jak automaty, albo noże z wysuwanym z wewnątrz ostrzem (OTF) są zdecydowanie droższe. Wpływ na cenę ma ilość zużytej stali oraz ilość mechanizmów potrzebnych do sprawnego działania noża.

Rodzaje stali w nożu

Największy wpływ na cenę noża ma rodzaj stali, jaka została zastosowana do produkcji ostrza. Noże z niskich półek cenowych najczęściej są wykonane z prostej, stosunkowo miękkiej stali, co nie znaczy, że nie nadającej się do niczego. Niskobudżetowa stal nierdzewna typu INOX jest całkowicie odporna na korozję, co może być sporym plusem w niektórych przypadkach. Co więcej, dzięki niskiej zawartości węgla, taki nóż możemy naostrzyć właściwie na każdej, nawet najprostszej ostrzałce - krawężniku, czy denku ceramicznego kubka.

Najczęściej wykorzystywana stal w takich nożach to:

420 - tania, mało odporna na ścieranie i dość miękka stal, za to właściwie całkowicie odporna na korozję. Stal ta jest od wielu lat wykorzystywana w scyzorykach Victorinox

440 i 440A - stal podobna do 420, lecz z dodatkiem węgla. Dzięki temu jest twardsza, ale przy użytkowaniu w trudnych warunkach może złapać przebarwienia i ogniska rdzy. Bardzo często jest pokrywana warstwą zabezpieczającą np. PVD.

420 HC - dzięki dużej zawartości węgla i odpowiedniemu hartowaniu jest jedną z najbardziej odpornych na ścieranie i twardych stali w tym budżecie. Wyprodukowana przez renomowaną hutę sprawdzi się lepiej niż niejedna stal z wyższej półki cenowej. Stal 420HC jest wykorzystywana np. w bojowych nożach amerykańskiego producenta Gerber - Strongarm i LMF.

13C26 Sandvik - Szwedzka stal, podobna do 440. Dzięki dodatkowej zawartości węgla i chromu jest twardsza, ale nie klasyfikuje się jej jako nierdzewna

AUS-6 - Japoński odpowiednik stali 420, a więc miękka i prawie całkowicie odporna na korozję.

W kolejnym przedziale cenowym trafiają się bardziej złożone stale, a nawet modele noży ze specjalistycznej stali:

14C28N Sandvik - ulepszona szwedzka stal, z dużą zawartością chromu oraz dodatkiem azotu. Jedna z najlepszych stali w średniej półce cenowej. Z powodzeniem stosowana przez firmę Kershaw oraz EKA.

D2 - w ostatnich latach jest to bardzo popularna stal narzędziowa. Twarda i odporna na ścieranie. Może pokrywać się patyną oraz ogniskami rdzy. Ze względu na rodzaj mieszanki użytej do produkcji, jest trudna w ostrzeniu

440C - niedoceniana stal wykorzystywana przez firmę Boker. W porównaniu do standardowej 440 jest odporna na ścieranie i częściowo nierdzewna. Łatwo się ostrzy i długo trzyma krawędź tnącą.

154CM - ulepszona stal 440C. Twardsza niż poprzedniczka, ale też odporniejsza na korozję. Stosowana w podstawowych modelach marki Benchmade.

H1 - stworzona przez markę Spyderco specjalistyczna stal, jest odporna na działanie słonej wody. Część węgla została zastąpiona azotem, niklem oraz chromem.

Stal wykorzystywana w nożach z najwyższej półki cenowej to w dużej części spieki proszkowe, powstałe z wykorzystaniem długich badań i najnowszych technologii. Stal tego typu posiada bardzo wysoką twardość (powyżej 60 HRC) oraz odpowiednią odporność na korozję. Do ich ostrzenia należy wykorzystywać dobrej jakości ostrzałki, a i to czasem nie wystarczy i nóż trzeba oddać do specjalisty.

CPM-S30V - moja ulubiona stal. Noże z tej stali są niezwykle odporne i bardzo długo trzymają ostrość. Ostrzenie ich jest proste i wymaga podstawowej ostrzałki, najlepiej takiej, która trzyma odpowiedni kąt. Stal S30V wykorzystuje wielu producentów - Benchmade, Spyderco, Boker, Gerber

ZDP-189 - bardzo twarda stal, hartowana nawet do poziomu 66 HRC. Bardzo trudna w ostrzeniu i mimo zastosowania sporej zawartości chromu czasem rdzewieje.

CPM-S35VN - lekko ulepszona stal S30V. Dodatek niobu oraz zastosowanie drobniejszego ziarna pomaga w obróbce i późniejszym ostrzeniu.

CPM-S90V - jedna z najlepiej trzymających ostrość stali proszkowych. Duża zawartość węgla i wanadu przyczynia się do ekstremalnej odporności na ścieranie.

Jak widać różnice pomiędzy poszczególnymi stalami i pułapami jakościowymi, w jakich one występują jest gigantyczna. Ale to oczywiście nie wszystko. Nóż posiada jeszcze rękojeść, która może być wykonana z dowolnego materiału.

Rodzaje rękojeści w nożach

Najczęściej noże oprawiane są w klasyczne drewniane rękojeści. Ma to swój styl oraz nawiązuje do nożowej klasyki. Oczywiście wykorzystane drewno może być tak standardowe, jak buk, dąb czy wierzba, lub egzotyczne np. cocobolo, heban albo pakka. Pomijając wygląd i kolor, rodzaje drewna różnią się wytrzymałością na zewnętrzne warunki. By rękojeść wyglądała jak nowa, warto o nią zadbać, co jakiś czas czyszcząc ją i smarując (o czym pisałem w tym artykule). Kolejnym klasycznym materiałem jest róg oraz kość zwierzęca. Materiał ten jest bardzo odporny, a odpowiednio wykonany pozwala na mocny i stabilny chwyt. Róg bardzo często jest stosowany w nożach myśliwskich. Mniej klasycznym wyborem jest micarta oraz tworzywo G-10. Jednak są to materiały całkowicie odporne na wodę czy brud. Odpowiednia faktura pozwala na pewny chwyt nawet podczas pracy wilgotną dłonią. W nowoczesnych konstrukcjach można spotkać rękojeści wykonane z tytanu, mosiądzu, miedzi czy włókna węglowego. Są to materiały stosunkowo nowoczesne (jeśli chodzi o oprawę noży) i zdecydowanie najbardziej wymagające w obróbce.

Większość przytoczonych materiałów, można spotkać w każdym nożowym przedziale cenowym, ale rękojeści takie jak tytan czy włókno węglowe są stosowane tylko w droższych modelach.

Jaki nóż kupić

Biorąc pod uwagę poprzednie akapity, można przyjąć, iż im bardziej złożona stal, im jest jej więcej, im nowocześniejszy produkt na rękojeści tym cena noża jest wyższa. Oczywiście nie poruszyłem tu tematu noży, których cena jest uwarunkowana zdobieniami, zastosowaniem materiałów historycznych, ręczną i długotrwałą produkcją. Rynek nożowy jest gigantyczny, a w każdym miesiącu pojawiają się kolejne modele. Więc jeśli ten tekst nie rozwiał wszystkich Twoich wątpliwości, to zapraszam do kontaktu z naszymi konsultantami. Na pewno dobierzemy nóż, który będzie spełniał wszystkie Twoje wymagania.